Waarom calorieën tellen niet werkt en suiker onze vijand is

Vet en eiwitten zijn niet de vijand. Suiker is de échte sluipmoordenaar, zegt gerenommeerd endocrinoloog Robert Lustig. De Amerikaan voert al jaren de strijd tegen suiker. Suiker is volgens de arts, wetenschapper en meermalig boekschrijver net zo schadelijk als harddrugs en tabak. Waarom is dat zo? Wat is Lustigs visie op eten? En waarom werkt calorieën tellen niet?

Het is niet gek dat het aantal mensen met overgewicht blijft toenemen, want er is veel tegenstrijdige informatie beschikbaar over eten. Mensen weten daardoor niet waar ze goed aan doen. Robert Lustig gelooft dat chronische ziekten van de mensheid zullen winnen, als we de manier waarop we eten niet aanpassen. Hij waarschuwt voor een failliet gezondheidszorgsysteem en maakt zich zorgen over de toekomst van de aarde. Een goede gezondheid en reparatie van het kapotte systeem begint bij jezelf.

Metabolisme 

Is jouw suikerwaarde te hoog? Of geeft je leverprofiel een leververvetting aan? Robert Lustig en zijn kritische blik op de huidige voedingsindustrie helpt jou je gezondheid te verbeteren. Het begint bij weten dat je metabolisme belangrijker is dan calorieën tellen. 

Zoals de endocrinoloog het mooi zegt in zijn boek Metabolical: je bent niet wat je eet, maar je bent wat je doet met je eten. Sterker nog: je bent wat de voedingsindustrie wil dat we eten. En dát is de reden dat de bevolking steeds ongezonder wordt. In zijn boek richt hij zich dan ook op (en tegen) Modern Medicine, Big Pharma en de voedingsindustrie. 

Eigen verantwoordelijkheid 

Het is volgens de endocrinoloog een mythe dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor wat ze in hun mond stoppen. Om te weten wat je eet heb je kennis nodig en moet je weten wat je doet. Maar weet ieder mens de 56 namen voor suiker? Nee. De voedingsindustrie wel en die speelt daarop in, zegt Lustig. Op de verpakkingen staat niet letterlijk het woord suiker, maar toch zit het erin. En niemand die het weet. 

Daarnaast moet je toegang hebben tot gezond voedsel. Sommige mensen hebben daar de middelen niet voor en kopen wat ‘makkelijk’ is. Voedzaamheid staat soms simpelweg op de tweede plek. Niet omdat het een keuze is, maar juist omdat er geen keuze is.

 Fructose versus glucose

Lustigs oorlog tegen suiker richt zich met name op fructose. Het effect van fructose is volgens de bevlogen wetenschapper net als alcohol, maar dan zonder ‘the buzz’. Ofwel, dat zogenaamd lekkere gevoel dat alcohol je geeft.

Maar wat is fructose nu eigenlijk? Fructose vind je onder meer in fruit en groente, bewerkte voedingsmiddelen als chocolade, jam en hagelslag en in frisdrank. Het is een enkelvoudige koolhydraat die ook wel ‘suiker’ genoemd wordt. Een andere naam is vruchtensuiker of fruitsuiker. Fructose is tweemaal zoeter dan glucose en wordt minder snel verwerkt in het lichaam. Niet iedereen kan even goed tegen fructose. Bij sommigen veroorzaakt het darmklachten als buikpijn, een opgeblazen gevoel of zelfs diarree.

Meet je genetische aanleg met een van deze testen: https://www.bloedwaardentest.nl/fructose-intolerantie-test.html of https://www.bloedwaardentest.nl/igene-dna-basic.html 

Het probleem met fructose is dat het niet goed is voor de vetstofwisseling. Een patiënt met diabetes type 2 loopt daardoor een groter risico op hart- en vaatproblemen. Volgens het Diabetes Fonds is het beter om te kiezen voor producten die gezoet zijn met glucose (ook wel gewone suiker genoemd) dan met fructose. 

Suiker is verslavend, zegt Lustig. Stel: je legt iemand die cocaïne heeft gebruikt onder een MRI-scan en je legt er iemand die net suiker heeft gegeten naast, dan lichten dezelfde delen van de hersenen op. Suiker is verslavend, zegt Lustig, die endocrinoloog is: hij is gespecialiseerd in hormoonaandoeningen (zoals diabetes) en stofwisselingsziekten. Vanuit zijn beroep is het dan ook logisch dat hij zegt dat obesitas een hormonale aandoening is.

Goede bouwstoffen versus suikers

In een Amerikaans interview werd Lustig gevraagd naar zijn visie op kunstmatige zoetstoffen. Hij haalde hierbij een opvallend voorbeeld over Coca-Cola aan. De toxiciteit van één Coca-Cola is volgens de endocrinoloog gelijk aan de toxiciteit van twee Coca-Cola’s Light. Met andere woorden: één normale cola is de helft zo slecht als twee Light versies ervan. Mensen zullen zich afvragen hoe dat kan. Immers, er zitten minder calorieën in en geen fructose. En dat is ook zo, maar de drankjes zorgen nog steeds voor een insulinereactie die tot een chronische ziekte kan leiden. De insuline wordt hier namelijk niet omgezet in energie, maar leidt tot opslag van vet.

Onze lichaamscellen kunnen energie verbranden óf energie opslaan. Het is het een of het ander. Cellen komen door insuline van verbrandingsmodus in opslagmodus. De tong van iemand die Coca-Cola Light of Zero drinkt, stuurt een boodschap naar de hersenen. De hersenen merken op dat iets zoets in het lijf zit, waarna de boodschap om insuline aan te maken naar de hersenen wordt gestuurd. Bij kunstmatige zoetstoffen ontbreekt het aan glucose of fructose óf calorieën. En toch heeft het een insulineprofiel.

Leververvetting

De endocrinoloog is heel duidelijk over wat hij vindt van de urgentie van de gezondheidszorg omtrent chronische ziekten: die is er niet. De gezondheidszorg is gericht op acute ziekten en niet op chronische ziekten zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten, dementie, te hoog cholesterol, hoge bloeddruk, kanker, PCOS en leververvetting. Op die laatste chronische én mitochondriale ziekte gaan we iets dieper in. Want hoe ontstaat leververvetting? En waarom is het zo gevaarlijk?

De meest voorkomende oorzaken van leververvetting zijn overgewicht en obesitas, diabetes type 2 (ook bekend als suikerziekte), metabool syndroom of chronisch alcoholgebruik. De meeste mensen met leververvetting hebben geen klachten. Gemelde klachten zijn pijn rechtsboven in de buik en vermoeidheid en in sommige gevallen hebben mensen met leververvetting last van geelzucht (gele waas in het oogwit en de huid). Ongeveer 20 procent van de mensen met leververvetting krijgt hepatitis; een leverontsteking. Deze hepatitis veroorzaakt chronische vermoeidheid, jeukklachten en algehele malaise. 

Lustig zegt over leververvetting dat je het kunt voorkomen door geraffineerde koolhydraten en zware metalen buiten je dieet te houden. Intermittent fasting, kort gezegd het overslaan van ontbijt, is niet goed voor je lever, want dit dieet zet het orgaan op een slechte manier aan het werk. Je lichaam moet de mogelijkheid krijgen om vet te verbranden om er vanaf te komen. Ja, intermittent fasting helpt een lever minder vervet te maken, maar als het aan de gerenommeerd arts ligt, pak je het probleem in zijn geheel aan en niet lokaal. Dus: eet écht eten. Eet onbewerkt voedsel.

Wat zijn mitochondriale aandoeningen?

Mitochondria zitten in onze cellen en zorgen ervoor dat het lichaam met aangemaakte energie kan functioneren. In andere woorden: mitochondria zijn onze interne energiefabrieken. Bij iemand met een mitochondriale ziekte, verloopt het chemische proces niet goed. 

Er zijn verschillende mitochondriale ziekten. Iemand die er meerdere van heeft, heeft het metabool syndroom; een verzameling van klachten rondom de stofwisseling. De meeste klachten gaan over een te hoog cholesterol, hoge bloeddruk, overgewicht en te hoge bloedsuikerspiegel. Iemand die veel suikers (ofwel vergif, zoals Robert Lustig het noemt) en vetten eet, heeft een verhoogd risico op metabool syndroom. Dit syndroom zorgt voor een vijf keer hogere kans op het krijgen van diabetes type 2. Vaak verkeert iemand al in het voorstadium ervan.

Insulineresistentie

Het lichaam neemt suiker en zetmeel op uit het eten dat iemand inneemt. Dit wordt omgezet in bloedsuiker en gaat zo de bloedstroom in. Het hormoon dat ervoor zorgt dat bloedsuiker van je bloed naar je lichaamscellen gaat, heet insuline. Het hormoon zorgt ervoor dat het bloedsuikergehalte in iemands lichaam niet te hoog wordt. Iemand met insulineresistentie heeft cellen die die minder gevoelig zijn voor het hormoon. Daardoor is de insuline minder effectief en verhoogt het bloedsuikergehalte in het lichaam. 

Insulineresistentie kan, maar hoeft niet altijd, tot diabetes type 2 te leiden. De belangrijkste oorzaken van deze resistentie zijn overgewicht en een ongezonde leefstijl. In sommige gevallen speelt erfelijke aanleg een rol of het gebruik van medicijnen. Door gewicht te verliezen, voldoende te bewegen en slapen en door gezond te eten en leven, kan insulineresistentie verminderd worden.

Via Bloedwaardentest kun je verschillende testen uitvoeren waarmee je inzicht krijgt in hoe je lichaam functioneert. Je kunt bijvoorbeeld ontdekken of je van binnen gezond bent en of je insulineresistentie hebt:

• Wil jij weten of je gezond bent van binnen? Doe dan de TOFI-test (Thin on the Outside, Fat on the Inside) en krijg een indicatie van eventuele vervetting rondom je organen.
• Met de HOMA IR test kun je ontdekken hoeveel glucose en insuline in je bloed zit en of er sprake is van insulineresistentie of (pre)diabetes.

• Bestel nu deze 2 testen samen als bundel met 10 euro korting:

Meer van Robert Lustig bij Umberto Tan

Lees ook  het nieuwste boek Metabolical van Dokter Robert Lustig; Het lokmiddel en de leugens van voedingsindustrie

Luister hier het audiofragment van het interview tussen dokter Friedman en dr. Lustig.

l