Hoe voorkom je overtraining? Je bloedwaarden geven inzicht.

Ben je een marathonloper die zich de laatste tijd vermoeider voelt dan normaal? Een crossfit-professional die die veel aan  krachttraining doet maar niet de gewenste  resultaten behaalt?  Dan lijdt je misschien aan het overtrainingssyndroom.

De meest voor de hand liggende oplossing bij overtrainingssyndroom is rusten of  stoppen met zeuren. Biomarkers in het bloed kunnen echter een goed beeld  van de oorzaak van overtraining geven.  Hierdoor kun je overtraining heel gericht voorkomen. In dit artikel leggen we uit hoe je een bloedanalyse kunt gebruiken om te bepalen of je overtraind bent.

De essentie: wat is overtraining?

Altijd vermoeid. Burnout. Het is heel frustrerend als je je training opvoert om betere resultaten te behalen, maar je  zwakker en vermoeider voelt dan ooit. Wetenschappers definiëren overtrainingssyndroom als “een slecht aangepaste respons op overmatige lichaamsbeweging zonder voldoende rust met als gevolg verstoringen van meerdere lichaamsfuncties (neurologisch, endocrinologisch, immunologisch) in combinatie met stemmingswisselingen.” Het overtrainingssyndroom komt voor wanneer een trainingsschema drastisch toeneemt of onvoldoende herstel toe laat. Het gevolg is meestal een achteruitgang in prestaties en gezondheid.

Naar schatting lijdt 15% van de professionele sporters aan overtrainingssyndroom in een seizoen. Het kan enkele weken tot zelfs maanden duren voordat ze weer topprestaties kunnen leveren.

De meest voorkomende klachten bij het overtrainingssyndroom zijn:

• Chronische vermoeidheid
• Verhoogd risico op blessures
• Spierpijn
• Langdurig herstel na inspanning
• Verminderde spierkracht
• Angst en depressie

Het voorkomen, opsporen en succesvol behandelen van overtrainingssyndroom is van het grootste belang voor zowel topsporters als recreatieve atleten. Aanhoudende perioden van vermoeidheid kunnen de voorbereiding op grote sportevenementen belemmeren, wat resulteert in slechte prestaties. Het overtrainingssyndroom kan averechts werken.  De  gezondheidsvoordelen van lichaamsbeweging  worden omgezet in een verhoogd risico op ziekten, zoals hart- en vaatziekten, depressie en diabetes type II .

Geen spiergroei? Check je testosteron

Omdat testosteron belangrijk is voor groei en herstel, kan een laag niveau aan testosteron zorgen voor een gebrek aan spiergroei. Wanneer je bloedanalyse een tekort aan testosteron aangeeft is het belangrijk om genoeg rust te nemen voor je herstel.

Bang voor een blessure? Check je sex-hormone binding globulin (SHBG)

Sex Hormone-Binding Globulin (SHBG) is een eiwit dat wordt geproduceerd door de lever. Het bindt zich aan geslachtshormonen, zoals testosteron en oestrogeen, en transporteert ze door de bloedbaan. Een groot deel van testosteron in het lichaam is gebonden aan SHBG. Wanneer testosteron hecht aan SHBG, is het inactief en kan het niet meer zorgen voor spierherstel. Wetenschappers verwijzen naar de som van SHBG-gebonden testosteron en vrij testosteron als “totaal testosteron”.

Een verhoogd SHBG level kan  wijzen op overtraining en leiden tot slechtere atletische prestaties en gezondheid, omdat het testosteron inactiveert.

Last van ontstekingen? Check je C-reactief proteïne (CRP)

C-reactief proteïne (CRP) wordt geproduceerd door de lever en wordt binnen enkele uren na ontsteking, als gevolg van weefselbeschadiging of infectie,  in de bloedbaan afgegeven. Een chronisch verhoogd CRP level kan leiden tot depressie en verschillende cardiovasculaire aandoeningen.

Onderzoek toont aan dat regelmatige lichaamsbeweging met voldoende herstel leidt tot daling van CRP. Overtraining en onvoldoende herstel kunnen de gunstige effecten van lichaamsbeweging ongedaan maken.

Vermoeid? Controleer je Cortisol

Cortisol, ook bekend als het ‘stress hormoon’, heeft een aantal belangrijke functies. Het breekt weefsel af om je energie te geven voor de grote race, atletische prestatie of alledaagse bezigheden. Ook gaat het een overactief immuunsysteem (auto-immuunziekte) tegen.
Maar een ongezond cortisol  level kan  een teken zijn van overtraining, wat kan leiden tot constante vermoeidheid, een zwak immuunsysteem en chronische stress.

Spierpijn die niet weggaat? Controleer je creatine kinase (CK)

Wat kun je doen om ervoor te zorgen dat CK laag blijft? Helaas ontbreekt onderzoek naar leefstijlinterventies voor het verlagen van CK. Daarom raden we je aan om voldoende rust en herstel te nemen. Een ontspannende massage of een bezoek aan de spa is ook een goede optie…