Een tekenbeet? Welke ziekten kun je er allemaal van krijgen?

Teken zijn kleine, spinachtige parasieten die bloed zuigen van mensen en dieren. Wanneer ze bijten, kunnen teken een verscheidenheid aan ziekten overdragen die ernstige gezondheidsrisico's kunnen inhouden. Hieronder bespreken we de belangrijkste door teken overgedragen ziekten, inclusief preventie- en behandelingsmethoden.

De Ziekte van Lyme: Een Veelvoorkomende Bedreiging

Als een teek besmet is met de Borrelia-bacterie, kun je de ziekte van Lyme oplopen. Deze ziekte manifesteert zich wereldwijd en kan leiden tot symptomen zoals een rode, ringvormige huiduitslag en een grieperig gevoel. Zonder tijdige behandeling kunnen patiënten pijn ontwikkelen in armen of benen weken tot maanden na de beet, en kan de ziekte uiteindelijk chronisch worden met complicaties zoals chronische huidproblemen, ernstige loop- en oriëntatieklachten en gewrichtspijn.

Andere Ziekten Overgedragen door Teken

• Alfa Gal Syndroom: Recentelijk vastgesteld in Nederland. Deze tekenbeet veroorzaakt een levensbedreigende vleesallergie, wat kan leiden tot een vertraagde allergische reactie op rood vlees, vaak gekenmerkt door symptomen zoals jeuk, netelroos, luchtweg- en maagdarmklachten, en in ernstige gevallen, een anafylactische shock.
• Teken-encefalitis: Deze vorm van hersenontsteking komt voor in bepaalde delen van Europa en Siberië. Er bestaat een vaccinatie die effectief is, zelfs tot vier dagen na een tekenbeet.
• Babesiosis: Veroorzaakt door parasieten die de rode bloedcellen infecteren, leidt deze ziekte tot malaria-achtige symptomen en ernstige bloedarmoede. Infecties zijn vaak gerelateerd aan teken die zich ophouden in de holen van knaagdieren.

Preventie en Acties na een Tekenbeet

Het is cruciaal om teken zo snel mogelijk te verwijderen om de overdracht van ziekten te minimaliseren. Gebruik een tekenpincet of -pen om de teek dicht bij de huid vast te pakken en trek hem er langzaam uit zonder te draaien. Ontsmet de beetplek goed en houd eventuele symptomen zoals rode vlekken of koorts in de gaten.

Diagnostiek en Behandeling na een Tekenbeet

Na een tekenbeet kan het zinvol zijn om de teek te laten onderzoeken. Bij Bloedwaardentest.nl kun je terecht voor tests zoals Borrelia IgG en IgM antistoffen test en PCR onderzoek van de teek zelf. Deze tests kunnen helpen bij het vaststellen van een infectie en het bepalen van de juiste behandelingsstrategie.

Belangrijke Informatie over Teken

Er bestaan wereldwijd ongeveer 700 harde en 200 zachte tekensoorten. In Nederland komen voornamelijk de Schapenteek, de Egelteek en de Vossenteek voor. Deze teken kunnen diverse ziekten overbrengen en vereisen verschillende benaderingen voor preventie en behandeling.

De levenscyclus van de teek omvat verschillende stadia waarin ze bloed nodig hebben om te overleven. Het is belangrijk op je hoede te zijn bij activiteiten in de natuur, vooral in gebieden waar teken veel voorkomen.

details voor wie meer wil weten:

De ziekte van Lyme komt  in de hele wereld voor. Als je door een teek gebeten wordt, die de borrelia bacterie bij zich draagt, krijg je de ziekte van Lyme. De ziekte van Lyme kan een rode ringvormige huiduitslag veroorzaken.

Overzicht van  andere ziekten die een teek kan overbrengen.

• Alfa Gal Syndroom is recentelijk in Nederland geconstateerd. De tekenbeet veroorzaakt hierbij een levensbedreigende vleesallergie. Een beet van een teek kan leiden tot een vertraagde allergische reactie op rood vlees.  Sommige mensen die gebeten zijn door een teek worden drie tot zes uur na het eten van rood vlees wakker van netelroos of een hele ernstige allergische reactie.
  De kenmerken van een het alfa-galsyndroom zijn
  • jeuk
  • urticaria (netelroos)
  • luchtwegklachten
  • maagdarmklachten
  • anafylactische shock
• De allergie wordt veroorzaakt door de schapenteek. De klachten treden  meestal 2-6 uur na het eten van zoogdierenvlees op.
  
  
• Teken-encefalitis is een vorm van hersenontsteking. Deze ziekte wordt overgebracht wordt door teken die vooral voorkomen in Zuid Duitsland, Noordoost Frankrijk, Oostenrijk, Zwitserland in sommige gebieden in Scandinavië delen van Oost-Europa en Siberië. Er is een inenting mogelijk die, bij volwassenen, ook nog binnen vier dagen na een tekenbeet kan worden toegediend. Heb je deze ziekte eenmaal gehad, dan ben je er immuun voor.
  
  
• Abesiosis is een door teken overgebrachte parasiet, die de rode bloedcellen, die zorgen voor het zuurstof transport, vernietigt. Het veroorzaakt Malaria-achtige klachten en een ernstige vorm van bloedarmoede, die ontstaat door de afbraak van rode bloedcellen.
  
  
• Babesia Microti-infectie is een ziekte die via de teek overgebracht wordt die zich vooral in de holen van knaagdieren ophoudt en zelden mensen bijt. Je kunt het ook krijgen via een bloedtransfusie. Infecties gerelateerd aan bloedtransfusie worden vrijwel altijd veroorzaakt door Babesia microti.
  
  
• Babesia Divergensis. Een infectie met Basesi divergens verloopt meestal acuut en ernstig. Als eerste wordt Hemoglobine in de urine aangetroffen (donkere urine), gevolgd door geelzucht. Bij ernstigste gevallen ontstaat een shock, met nierfalen en heftige ontstekingsreacties in de longen, je krijgt last van kortademigheid en ernstige ademhalingsmoeilijkheden, je lippen en nagels kunnen hierdoor blauwachtig verkleuren. In Nederland komt deze besmetting zelden voor. In de Verenigde staten, met name aan de Oostkust, wordt de diagnose met enige regelmaat gesteld. Hij komt vooral voor bij mensen zonder milt. Vaak krijgt men dan ook de ziekte van Lyme, omdat beiden micro-organismen daar vaak voorkomen in dezelfde teek.
  
  
• Teken-vlekkoorts’ wordt veroorzaakt door de hondenteek en komt vooral voor in de landen rondom de middellandse zee. De ziekteverwekker van deze ‘teken-vlekkoorts’ is Rickettsia conorii, een bacterie die, net als virussen, binnen in cellen leeft. De infectie gaat vaak gepaard met hoofdpijn, pijnlijke spieren en gewrichten en een daling van de bloeddruk. Soms zijn er ook afwijkingen in het zenuwstelsel en werken de nieren niet goed. Een kleine week na de infectie ontstaan er koude rillingen en koorts, die tot twee weken kunnen aanhouden. Deze ziekte is goed met antibiotica te behandelen. In Nederland komt deze Rickettsia-bacterie niet voor als ziekteverwekker. Wel wordt hier bij teken geregeld haar zusje Rickettsia Helvetica aangetroffen.
  
  
• Rocky Mountain spotted fever, deze ernstige tekenkoorts wordt veroorzaakt door de bacterie Rickettsia Rickettsii en komt vooral voor bij mensen in de Verenigde Staten.

Welke teken zijn er?

Er bestaan wereldwijd ongeveer 700 harde en 200 zachte tekensoorten. Van de twaalf geslachten van harde teken komen er drie voor in Nederland . De Schapenteek, de Egelteek en de Vossenteek.

• De Schapenteek

De schapenteek, gewone teek of houtteek komt in Nederland het meest voor. In Nederland wordt de Borrelia bacterie, die de ziekte van Lyme kan veroorzaken, hoofdzakelijk overgebracht door de schapenteek. Deze behoort tot de zogenaamde ‘harde’ teken, herkenbaar door een schildje over het achterlijf. De schapenteek kan 3 tot 4 jaar worden, afhankelijk van het klimaat. Recentelijk is bekend geworden dat deze teek ook de vleesallergie kan veroorzaken.

• De Egelteek

Andere Nederlandse soorten zijn de egelteek bij egels, dassen en andere marterachtigen, en ook wel bij honden en katten;

• De Vossenteek

De vossenteek, die naast vossen ook bij dassen en honden voorkomt;

• De Hertenteek

De Hertenteek is verantwoordelijk voor het verspreiden van Babesia. Deze micro-organismen zijn parasieten die de rode bloedcellen binnenvallen. De Hertenteek is de meest voorkomende overbrenger van Babesiosis.

• De Hondenteek
  

Dit is de veroorzaker van Vlekkoorts, die vooral rondom de middellandse zee voorkomt.

• De Lonestar teek

Komt in Amerika voor, herkenbaar aan het kruis op de rug. Was tot voor kort de enige teek die de gevaarlijke vleesallergie verspreidde, maar recentelijk blijkt dit ook overgedragen te kunnen worden door de schapenteek.

De tekencyclus

Teken voeden zich met het bloed van zoogdieren, vogels en reptielen, de zogenaamde gastheren. Volwassen teken paren meestal op de gastheer. Na de paring zuigt het vrouwtje zich vol met bloed en zwelt haar lichaam zichtbaar op. Als ze volgezogen is laat ze zich op de grond vallen. Het vrouwtje heeft het bloed nodig voor de ontwikkeling van de eitjes.

Als de eieren rijp zijn, legt het vrouwtje deze op de grond, waarna zij sterft. Ze legt wel 1000 tot 2000 eieren. De eieren worden in de herfst gelegd. In het ei-stadium voedt de teek zich niet.

Mannetjes kunn

In het volgende voorjaar komen de larven uit, die zich voeden op kleine knaagdieren (muizen) en vogels. Aan het einde van de zomer vervellen de larven tot nimfen, die in winterrust gaan. In het volgende jaar voeden de nimfen zich op een grote variatie aan zoogdieren en vogels.

Aan het einde van de zomer vervelt de nimf tot volwassen teek (mannetje of vrouwtje). De volwassen teken gaan in het volgend voorjaar op zoek naar een gastheer, meestal een grote grazer zoals ree, hert of wild zwijn, maar ook schapen, runderen en paarden kunnen als voedselbron dienen.

Wat moet je doen bij een tekenbeet?

Als je door een teek gebeten wordt, haal het beestje dan zo snel mogelijk weg met een pincet of speciale tekenpen. Pak met die pincet de teek voorzichtig vast zonder hem fijn te knijpen. Verdoof de teek niet! Als je het beestje verdooft, verslappen zijn spieren en kan het speeksel van het beestje in de wond lopen en juist in het speeksel zitten de ziekteverwekkers. Plaats de pincet voorzichtig op de teek en zo dicht mogelijk tegen de huid aan. Trek hem er vervolgens met een licht draaiende beweging uit de huid. Let er goed op dat je de hele teek verwijderd. Ontsmet de wond goed met jodium of alcohol. Let de volgende dagen goed op of er niet alsnog een rode vlek op de plek van de wond komt en noteer de datum van de tekenbeet. Als die vlek binnen twee weken komt, ga dan alsnog naar de dokter.

Je kunt de teek ook opsturen voor nader onderzoek, behandel te teek niet met alcohol, maar stuur hem zo op, naar ons lab, voor een grondige analyse.

Welke onderzoeken bestaan er na een tekenbeet?

– De IgM Lyme serologie kan fout-positief zijn, vooral bij auto-immuunziekten, primaire EBV (ziekte van Pfeiffer) en primaire CMV.
– De IgG Lyme serologie kan fout-positief zijn, vooral bij syfilis.

Therapeuten willen graag kijken wat er in de lymfocyten te zien is bij het vermoeden van een chronische lyme-besmetting en gebruiken daarvoor deze testen:

https://www.bloedwaardentest.nl/cd4cd8-ratio.html

https://www.bloedwaardentest.nl/cd57-natural-killer-cells-chronische-ziekte-van-ly.html

Stuur de teek in die je gebeten heeft: 

Laat het niet zo ver komen, als je je teek nog hebt kun je ook de teek zelf laten onderzoeken. Als deze teek in zijn DNA besmet is met de ziekte van Lyme is er grote kans dat hij de ziekte op je over heeft gebracht door zijn beet en kun je de juiste behandeling inzetten.

Als de teek zelf niet besmet is met lyme kun je gerustgesteld zijn. Dan heeft hij geen lyme bij zich en kon hij de ziekte ook niet overbrengen door de beet.

Bewaar de teek en stop hem in het buisje dat te toegestuurd krijgt nadat je besteld hebt. Op het laboratorium worden de DNA sporen in de teek geanlayseerd, je ontvangt de uitslag met het antwoord of de teek lyme had of niet.

Welke klachten kun je krijgen?

Veel lyme-symptomen zijn algemene klachten die ook bij andere aandoeningen vóórkomen. Ook verschillen de klachten per persoon. Mogelijke klachten zijn:

• Uitslag of andere huidafwijkingen ter plaatse van de tekenbeet
• Huiduitslag op andere plaatsen
• Haaruitval
• Onverklaarbare temperatuurverhoging, koorts
• Onverklaarbare koude rillingen
• Onverklaarbare transpiratie, nachtelijke zweetaanvallen
• Ernstige vermoeidheid
• Frequente infecties (holtes, luchtweginfecties)
• Klierzwelling (hals, oksels, liezen)
• Pijnlijke keel
• Kortademigheid, hoesten
• Toegenomen intolerantie voor alcohol, kater
• Maagklachten, buikpijn
• Verlies van eetlust
• Veranderde stoelgang (obstipatie, diarree)
• Onverklaarbare gewichtsverandering > 3 kg
• Hartkloppingen, overslaan van het hart
• Pijn in de borstkas, ribben
• Pijn of zwelling in gewrichten
• Pijn in  spieren en pezen
• Stijfheid in de nek, kraken van de nek
• Stijfheid van gewrichten en/of rug
• Hoofdpijn
• Tintelingen, dove plekken, plaatselijk branderige of stekende pijn
• Spiertrekkingen in het gezicht of elders
• Spierkrampen, restless legs
• Onverklaarbaar trillen of schokken
• Halfzijdige gezichtsverlamming
• Zwelling rond de ogen
• Dubbelzien, tunnel zien, moeite met scherp zien
• Overgevoeligheid voor licht
• Pijn of jeuk in oren
• Oorsuizen, zoemen of fluiten
• Overgevoeligheid voor geluiden
• Duizeligheid, evenwichtsstoornis, toegenomen reisziekte
• Licht in het hoofd, problemen met staan/ lopen
• Stemmingswisselingen, prikkelbaarheid, woede-uitbarstingen
• Somberheid en/of angstigheid, piekeren
• Problemen met slapen (te weinig, te veel), vermoeid wakker
• Verwardheid, moeite een gedachtespoor vast te houden
• Moeite met concentratie, nieuwe informatie begrijpen, begrijpend lezen
• Vergeetachtigheid, slecht korte-termijn geheugen
• Oriëntatie problemen (verdwalen, dingen kwijtraken)
• Problemen met spreken (woorden vinden, verkeerde woorden zeggen, stotteren, slecht articuleren)
• Geïrriteerde blaas, niet kunnen ophouden van urine of juist moeilijk kunnen plassen.
• Seksuele functiestoornis, verminderde zin in seks
• Pijn in de onderbuik
• Alleen mannen: Pijn in de zaadballen
• Alleen vrouwen: Melkuitvloed uit de borst
• Alleen vrouwen: Onverklaarde onregelmatige menstruatie